به نذر وفا می کنند و از روزی که شر آن همه جا را گرفته است می ترسند(7) و طعام را در حالی که خود دوستش دارند به مسکین و یتیم و اسیر می خورانند (8) جز این نیست که شما را برای خدا اطعام می کنیم و از شما نه پاداشی می خواهیم نه سپاسی (9)
***
در تفسیر مجمع البیان آمده است:
شأن نزول یا داستان فرود همه مفسران شیعه و اهل سنت براى آیه هاى الهام بخش 5 تا 22، شأن نزول و داستان فرودى آورده اند، که نشانگر فضیلت و برترى وصف ناپذیر على، فاطمه، حسن، حسین - که درود خدا و بندگانش بر آنان باد - و کارگزار خانه ریحانه پیامبر بانو «فضه» است و برآنند که این آیات در مورد آنان فرود آمده است. داستان فرود این آیات طولانى است که فشرده اى از آن ترسیم مى گردد: گروهى از دانشمندان و قرآن پژوهان پیشین از جمله «ابن عباس»، «مجاهد» و... آورده اند که: دو نور دیده پیامبر، حسن و حسین بیمار شدند و آن حضرت به همراه گروهى از یاران به دیدار آنان رفت. در آن دیدار پیامبر به امیرمؤمنان فرمود: على جان! اگر براى شفایافتن و بهبودى فرزندانت مى توانستى نذرى کنى، خدا از سر مهر و کرامت آنان را سلامت ارزانى مى داشت. امیرمؤمنان در همان لحظه با خدایش عهد بست که اگر او، دو فرزندش را سلامت دهد، سه روز روزه بدارد. از پى امیرمؤمنان فاطمه نیز نذر کرد و آن گاه «فضه» نیز همان عهد را با خداى خود بست. چیزى از این عهد نگذشته بود که آن دو کودک گرانقدر، سلامت خود را به لطف خدا باز یافتند و خاندان على(ع) براى وفاى به نذر آماده شد، اما در خانه غذایى براى روزه دارى یافت نمى شد. امیروالایى ها سه صاع جو قرض کرد و ریحانه پیامبر یک سوم آن را آرد نمود و نان فراهم آورد و روزه آغاز شد. على(ع) براى نماز به مسجد رفت و پس از نماز به خانه آمد و سفره افطار گشوده شد، اما در همان لحظه بینوایى به در خانه رسید و غذا خواست. خاندان گرانقدر على(ع) آن نان را براى خشنودى خدا به آن بینوا دادند و خود با آب افطار کردند. روز دوم ریحانه پیامبر بخش دیگرى از جو را آرد کرد و نان پخت، امّا به هنگامه افطار پدر مرده اى رسید و آنان با بزرگمنشى آن نان جوین را به او هدیه کردند. همین گونه روز سوم آخرین بخش آن را به اسیرى هدیه کردند، که شب هنگام به در خانه آنان آمد و خود تنها با آب افطار نمودند! پس از وفاى به عهد و انجام «نذر» على(ع) دست دو نوردیده اش را گرفت و به حضور پیامبر رفت و پیامبر آثار گرسنگى و ضعف را بر سیماى آن شایسته ترین انسان هاى روزگاران نگریست و اشک ریخت. درست در آن هنگام بود که فرشته وحى فرود آمد و این آیات را آورد که: إِنَّ الْأَبْرارَ یَشْرَبُونَ مِنْ کَأْسٍ کانَ مِزاجُها کافُوراً عَیْناً یَشْرَبُ بِها عِبادُ اللَّهِ یُفَجِّرُونَها تَفْجِیراً...(183) در روایت دیگرى «عطاء» از «ابن عباس» آورده است که: على(ع) پس از نذرى که از آن سخن رفت، چون مواد غذایى در خانه نبود، با همت بلند خویش یک شب نخلستان باغدار یهودى را آب داد و سه صاع جو به عنوان مزد دریافت داشت و روزه دارى را آغاز کردند، اما هر روز به جاى افطار، غذاى ساده خود را به پدرمرده و بینوا و اسیرى از شرک گرایان دادند... و این آیات در وصف ایمان و اخلاص و بشردوستى آنان فرود آمد. در روایات دیگرى از امام صادق(ع) آورده اند که: پس از شفایافتن حسن و حسین، امیرمؤمنان و خاندانش براى وفاى به عهد آماده شدند و دخت فرزانه پیامبر از آرد جو غذایى آماده ساخت تا افطار کنند؛ اما هنوز آن را نچشیده بودند که بینوایى از راه رسید و غذا خواست. على(ع) برخاست و یک سوم آن را به او داد، و همین گونه یک سوم دیگر را به یتیم، و باقى مانده را نیز به اسیر، و خود با آب افطار کردند! آن گاه بود که این آیات بر قلب مصفاى پیامبر در وصف آنان فرود آمد. با این بیان شأن نزول نشانگر آن است که این سوره در مدینه نازل شده است. در مورد فرودگاه این سوره دیدگاه ها یکسان نیست، اما همه علماى شیعه و انبوهى از دانشمندان اهل سنت برآنند که سوره مبارکه «انسان» در مدینه فرود آمده است.
آمار مطالب
آمار کاربران
کاربران آنلاین
آمار بازدید
عضویت سریع
